10 thành tựu rực rỡ người cổ xưa làm tốt hơn chúng ta ngày nay mà khoa học vẫn chưa lý giải được

Rất nhiều người từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường đến lúc tốt nghiệp, đi làm vẫn có suy nghĩ: người cổ xưa không làm được gì nhiều để lại cho hậu thế, ngoại trừ những bức vẽ trên vách các hang động. Thế những đây là một quan điểm sai lầm, và nhiều nghiên cứu gần đây cũng khẳng định điều này. Tổ tiên của chúng ta đã có được những kiến thức cực kỳ độc đáo về luyện kim, toán học, hóa học, thiên văn học và hơn thế nữa. Dưới đây là mười ví dụ về những thành tựu rực rỡ của nền văn minh cổ đại.
1. Hệ thống dẫn nước và công nghệ thủy lợi
Vấn đề tiếp cận nguồn nước đến tận bây giờ vẫn rất nghiêm trọng tại nhiều khu vực trên thế giới. Nhưng bạn có biết, người dân thành phố Lima (Peru) đã giải quyết được vấn đề này từ 1500 năm trước?
Ngày nay tại Peru đang xảy ra một cuộc khủng hoảng trong cung cấp nước sạch. Nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề, cùng với môi trường bị thay đổi do con người đã làm suy yếu "an ninh nước ngọt" của cả quốc gia này.Tuy nhiên, công ty nước sạch Sedapal đã đưa ra đề xuất "làm sống lại" hệ thống kênh rạch đá cổ, vốn được xây dựng từ thời văn hóa Huari vào năm 500 sau công nguyên, để cung cấp nước sạch, không bị ô nhiễm.Người Huari đã tạo ra hệ thống lưu trữ nước hoàn hảo, bằng cách tích trữ nước từ trên núi đá trong mùa mưa. Nước thu được sẽ được dẫn xuống chân núi bằng hệ thống kênh dẫn để duy trì mực nước của sông ngòi vào mùa khô.Nhiều nền văn minh tiên tiến cổ xưa đã biết đến những thiết bị tích cóp và lưu trữ nước uống. Người Ba Tư, Nabateans, La Mã, Haraptsy cũng xây dựng cho riêng mình hệ thống kênh rạch, ống dẫn nước và hệ thống cống rãnh khổng lổ.
2. Luyện thép
Từ 2.000 năm trước, người cổ đại ở Levant sử dụng một công nghệ độc đáo để rèn các loại vũ khí có lưỡi sắc. Nhiều thanh kiếm, dao găm, rìu được chế tạo theo công nghệ luyện thép này vẫn còn cho đến ngày nay, và là một bí ẩn chưa có lời giải đối với những bậc thầy luyện thép hiện đại. Người ta cho rằng những công thức chế tạo thép đã bị thất truyền, buồn thay công nghệ chế biến kim loại hiện đại không tạo ra được những loại thép có độ bền như thép mà người xưa đã chế tạo.Thép Damascus được sản xuất từ nguyên liệu là thép Wootz có nguồn gốc từ châu Á. Loại thép này độc đáo với đặc trưng các vân kim loại nổi bật với các vết lốm đống như nước chảy. Các thanh kiếm được làm từ loại thép này nổi tiếng với việc rất chắc chắn, rất khó vỡ, lưỡi đàn hồi tốt và có thể mài rất bén. Thép Damascus được ghi nhận lần đầu tiên vào khoảng năm 300 trước Công nguyên, và loại thép này được sản xuất hàng loạt tại Trung Đông trong khoảng từ năm 1100 đến năm 1700.Bí mật của thép Damascus Trung Đông chỉ mới được làm sáng tỏ khi khoa học phát triển, thông qua xét nghiệm mẫu bằng kính hiển vi điện tử trong các phòng thí nghiệm hiện đại. Dù vậy, các kỹ thuật và vật liệu hiện tại để cố gắng tái tạo lại loại thép này hiện tại đều không thành công hay nói đúng ra là vật liệu làm ra có tính chất không hoàn toàn khớp với các mẫu thép còn lại dù có vài điểm giống.
3. Bê tôngTuổi thọ của những kết cấu bê tông hiện đại ước chừng khoảng 100-120 năm. Thế những các tòa nhà bê tông 2000 năm tuổi do người La Mã xây dựng vẫn giữ được tính toàn vẹn cho tới ngày nay. Vậy bí mật của họ là gì?
Người La Mã sản xuất bê tông từ hỗn hợp: vôi, đá núi lửa và nước biển. Vôi phản ứng với tro khiến hỗn hợp trở nên rắn chắc.
Nước biển sử dụng trong chế tạo bê tông có cấu trúc tinh thể tobermorite (Ca5Si6O16(OH)2 * nH2O) hoàn hảo và độ bền cực lớn.Bê tông La Mã sạch và thân thiện môi trường hơn bê tông hiện đại. Các loại xi măng được sử dụng rộng rãi ngày nay đòi hỏi phải qua xử lý nhiệt (nung nóng hỗn hợp đá vôi và đất sét lên đến 1450℃). Công đoạn sản xuất này sản sinh ra lượng carbon đáng kể vào không khí. Xi măng La Mã chưa ít vôi hơn nhiều xi măng hiện đại, và nó cũng chỉ đòi hỏi được nung ở 900℃, tức là tiêu tốn ít nhiên liệu, chất đốt hơn.4. Xây dựng đường giao thông
Ngay nay, nếu đường cao tốc được xây dựng xong chỉ trong 1 năm đã được coi là thành công lớn. Tổ tiên chúng ta từ lâu đã hiểu được tầm quan trọng của thông tin liên lạc giữa các thành phố và họ xây dựng các con đường rất nhanh chóng.Qhapaq Ñan (tiếng Anh: Đường lớn Inca, hay Đường chính Andes, có nghĩa là "con đường đẹp" là "đường cao tốc" Bắc-Nam chính của đế chế Inca dọc theo 6.000km (3.700 dặm) xương sống của dãy Andes. Hệ thống đường Inca liên kết với nhau có tổng chiều dài khoảng 40.000km (25.000 dặm), cung cấp con đường truy cập đến hơn 3.000.000km vuông (1.200.000 mi ²) của các vùng lãnh thổ.Nằm giữa độ cao 500-800 mét (1.600 đến 2.600 ft) so với mực nước biển, con đường hoành tráng này có những đoạn rộng đến 20 mét (66 ft), kết nối các khu vực dân cư, trung tâm hành chính, khu nông nghiệp và khai thác mỏ cũng như các trung tâm tôn giáo, nghi lễ và chốn thiêng liêng.
Người Inca sử dụng hệ thống đường này cho nhiều mục đích khác nhau. Không chỉ đơn thuần là đường cung cấp giao thông vận tải cho những người đi du lịch qua các vùng đất, con đường này còn cung cấp nhiều mục đích khác có ý nghĩa vô cùng quan trọng cho đế chế Inca như quân sự, thương mại và tôn giáo trải dài qua những lãnh thổ mà ngày nay là Argentina, Bolivia, Chile, Colombia, Ecuador và Peru.Người La Mã cũng được gọi là các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng đường xá. Những con đường do người La Mã xây dựng ước tính có diện tích khoảng 4,4 triệu km vuông. Chúng được làm từ sỏi, đất, gạch, đá granit và nham thạch núi lửa cực kỳ cứng rắn. Một vài con đường trong số chúng vẫn được sử dụng cho tới tận ngày hôm nay.
5. Chế tác đá
Chúng ta ngày nay vẫn còn được chứng kiến những ví dụ về cắt đá với độ chính xác cao của những nghệ nhân bậc thầy cổ đại để lại. Đây quả thật là một sự thách thức với các chuyên gia chế tác đá hiện đại. Tại địa điểm khảo cổ Puma Punku ở Bolivia có những phiến đá 15.000 năm tuổi được điêu khắc và đẽo gọt tinh xảo.Điều khiến các nhà khoa học kinh ngạc là các công trình ở Pumu Punku được tạo thành từ đá granite và đá diorite - loại đá có độ cứng chỉ thua kim cương và hầu như không thể chế tác với kỹ thuật thời xưa. Tuy nhiên, những khối đá ở Puma Punku lại được cắt xẻ và ghép nối một cách hoàn hảo khó tin. Nhiều tảng đá ở nơi đây có bề mặt láng mịn như một tờ giấy, với các đường rãnh thẳng tắp có độ sâu đồng đều tuyệt đối và các lỗ vít chìm có đường kính chỉ vài mm bên trong.Trên bề mặt các phiến đá đá không hề thấy dấu vết của việc chế tác thủ công. Các nhà xây dựng còn cho rằng, xét về độ phức tạp và đòi hỏi kỹ thuật cao của công trình thì các kim tự tháp ở Ai Cập cổ đại quá đơn giản so với phế tích ở Puma Punku khi mà mỗi khối đá ở đây ước tính nặng tới 800 tấn. Mọi nỗ lực tái tạo một bản sao của khu di tích đều thất bại.
Hệ thống nông nghiệp và xử lý nước thải trong các khu vườn nổi của Mexico tiên tiến đến mức mà bất chấp những nỗ lực tái hiện nó trong thời đại ngày nay – mọi cố gắng đều thất bại.
Ở kỳ trước, chúng ta đã điểm qua 5 điều mà người cổ đại làm còn tốt hơn chúng ta ngày nay. Các nhà khoa học vẫn đang tích cực nghiên cứu tìm hiểu những thành tựu tuyệt vời của các nền văn minh cổ xưa, còn chúng ta tiếp tục đến với 5 điều tiếp theo mà con người với máy móc hiện đại cùng những tiến bộ công nghệ ngày nay vẫn phải ngả mũ bái phục trước tổ tiên.
6. Làm nông nghiệp
Khi nghĩ về những người Aztec và các nền văn hóa Trung Mỹ khác thì hình ảnh đầu tiên thường hiện lên trong đầu chúng ta là những nghi lễ tế thần bằng người sống hoặc gia súc - ảnh hưởng từ những bộ phim Hollywood. Tuy nhiên, khi nghiên cứu những nền văn minh này các nhà khoa học còn khám phá ra nhiều điều thú vị khác, điển hình là hệ thống nông nghiệp chinampa, hay còn được gọi là "những khu vườn nổi". Chúng có thể được tìm thấy trên các lòng hồ ở Thung lũng Mexico.Một khu vườn chinampa có dạng hình chữ nhật được xây dựng trên lòng hồ sình lầy. Ban đầu, người ta rào chắn khu đất này bằng cọc, rồi sau đó lấp đầy khu vực bên trong bằng bùn đất và thảm thực vật mục nát. Lớp bùn đất này phải đảm bảo cao hơn mực nước hồ để giúp các gốc cây khỏi bị ngập úng. Những kênh rạch xung quanh các lô chinampa tạo ra cảm giác rằng các vùng đất nông nghiệp này đang nổi trên mặt nước, vì thế nó bị gọi nhầm là "vườn nổi". Để cố định những mảnh đất này, người Aztec còn trồng nhiều cây liễu xung quanh. Hệ thống rễ liễu dày đặc theo thời gian sẽ làm những bức tường chắn của cấu trúc vườn thêm vững chắc, giảm tác động của xói mòn.
Các vườn chinampas cho vụ mùa bội thu trong cả năm nhờ vào nguồn nước luôn được cung cấp điều hòa. Một hệ thống thoát nước phức tạp bao gồm các đập, cống, kênh mương đã được xây dựng để đối phó với vấn đề nước lên vào mùa mưa. Người Aztec sử dụng phân người ủ mục để bón cho các loại cây trồng. Điều này vừa tốt cho cây, vừa tốt cho môi trường sống của thành phố do các chất thải đều được xử lý.Hệ thống nông nghiệp và xử lý nước thải trong các khu vườn nổi của Mexico tiên tiến đến mức mà bất chấp những nỗ lực tái hiện nó trong thời đại ngày nay – mọi cố gắng đều thất bại.
7. Xây tường đá
Nền văn minh Inca nổi tiếng công nghệ chế tác và sắp xếp đá tiên tiến. Nhiều công trình của họ vẫn còn đứng vứng tới tận ngày nay và trở thành những địa điểm thu hút khách du lịch tại Machu Picchu và Sacsayhuaman ở Peru.Những khối đá khổng lồ được cẩn thận đẽo gọt cho khớp với nhau và ghép khô (không dùng chất gắn kết như vữa, bê tông,..) tạo thành các bức tường với độ chính xác không giống như bất cứ nơi nào ở châu Mỹ. Chúng được xếp gần nhau đến mức thậm chí một mảnh giấy cũng không thể lọt qua giữa các phiến đá. Độ chính xác này, với sự kết hợp của các góc bo tròn và kiểu dáng đa dạng lồng vào nhau của các khối đá, và cách mà các bức tường nghiêng vào trong (để giảm thiệt hại trong trường hợp động đất) đã làm cho các nhà khoa học bối rối trong nhiều thập kỷ.Phương pháp mà người Inca đã sử dụng để kết nối các phiến đá liền kề đến nay vẫn còn là điều bí ẩn và những nỗ lực tái tạo lại các kỹ thuật này đã đều không thu được kết quả nào.
8. Quy hoạch thành phố
Trong thế kỷ trước, giới khoa học hiện đại cũng như các nhà quy hoạch đô thị đã được một phen kinh ngạc khi nhiều thành phố cổ được khai quật, hé lộ một trình độ quy hoạch "chưa từng có" trong lịch sử.Các nhà khảo cổ đã khám phá ra thành phố Mohenjo Daro 5.000 tuổi ở Pakistan. Với những gì họ tìm thấy ở đây thì trước nay chưa từng có: một đẳng cấp vượt trội về quy hoạch và tiện nghi dân sinh. Mọi ngôi nhà đều được trang bị phòng tắm xây bằng gạch, nhiều căn nhà còn có nhà vệ sinh. Nước thải từ phòng tắm được dẫn vào hệ thống cống rãnh xây chắc chắn bằng gạch chạy dọc theo trung tâm đường phố, bên trên được che phủ bằng gạch hoặc các phiến đá.
Bể chứa nước sinh hoạt và giếng được xây một cách tinh vi bằng những viên gạch hình nêm chứa nguồn cung cấp nước uống công cộng. Vào thời đó, ước tính thành phố có khoảng 40.000 cư dân.Các nhà khoa học tin rằng, một thành phố lớn khác là Caral nằm trong thung lũng Supe ở Peru cũng đã được xây dựng ở cùng thời kỳ với Mohenjo Daro. Theo những tàn tích còn sót lại có thể thấy trình độ cực cao của các kiến trúc sư thời bấy giờ - các kim tự tháp, quảng trường, sân khấu, đền đài, và nhiều khu vực dân cư. Người dân Caral đã có nền nông nghiệp phát triển, chế độ ăn uống đa dạng, đã biết sử dụng hàng dệt may, có hệ thống tính toán và ghi chép phức tạp. Người dân nơi đây biết xây dựng nguồn cung cấp nước và phát triển hệ thống tưới tiêu dày đặc.Các kiến trúc sư hiện đại vẫn tìm đến Caral để tìm nguồn cảm hứng về quy hoạch thành phố. Những kiến trúc sư người Nhật có ý định kết hợp lối thiết kế nhà cửa của người Caral vào kiến trúc hiện đại để bảo vệ người dân khỏi động đất. Người dân Caral treo nhà của họ trong những giỏ chứa đầy đá để chế ngự sự chuyển động của đất và ngăn ngừa sập nhà.
9. Nghiên cứu thiên vănCác nền văn minh cổ xưa trên thế giới từ lâu đã sở hữu sự hiểu biết phi thường về vũ trụ và sự chuyển động của nó. Bằng chứng là những chòm sao vẽ trên gốm sứ cổ Hy Lạp, nghệ thuật chạm khắc đá của người Ấn Độ miêu tả các điểm Hạ chí và Đông chí.
Trong nhiều mộ cổ của Nhật Bản người ta tìm thấy bản đồ sao, thổ dân châu Úc vẫn còn truyền nhau các câu chuyện về sự sáng tạo của thế giới và các sự kiện thiên văn quan trọng. Nhưng làm thế nào mà người xưa có thể ghi lại các sự kiện vũ trụ đúng và chính xác đến như vậy trong khi không có trong tay những công nghệ hiện đại như của chúng ta ngày nay? Đây vẫn còn là điều bí ẩn vượt ngoài tầm hiểu biết của các nhà khoa học.Những khám phá gần đây cho thấy: các nền văn hóa cổ đại từng tiên bộ như thế nào về kiến thức thiên văn, và chắc chắn trình độ hiểu biết của họ vượt xa loài người nguyên thuỷ mà chúng ta trước nay vẫn từng nghĩ về họ như thế.
10. Chế tạo vũ khí
Các loại vũ khí hiện đại ngày nay vượt xa vũ khí cổ xưa về khả năng hủy diệt và tính sát thương. Tuy vậy, nhiều loại vũ khí cổ vẫn khiến các nhà khoa học phải kinh ngạc vì cách cấu tạo và uy lực của chúng.Nhà toán học, kỹ sư, nhà phát minh, và cũng là nhà thiên văn học người Hy Lạp - Archimedes (287-212 TCN) được cho là đã tạo ra loại vũ khí tia nhiệt (đôi khi được gọi là "tia chết chóc") để bảo vệ Syracuse - thành phố lịch sử ở Sicily trước sự tấn công của các tàu địch. Theo tác giả Lucian ở thế kỷ thứ II SCN và nhà toán học Anthemius đến từ Tralles vài thế kỷ sau đó, thứ vũ khí này được tạo ra từ những vật phản chiếu ánh sáng mạnh (những tấm đồng hoặc thiếc đánh bóng). Người ta đã sử dụng chúng để tập trung ánh sáng mặt trời chiếu vào các con tàu địch khi chúng tiến lại gần và làm chúng bị bốc cháy.
Mặc dù thứ vũ khí này đến nay vẫn là chủ đề gây tranh cãi gay gắt của các nhà sử học, rất nhiều thí nghiệm đã chứng minh có khả năng tồn tại của loại vũ khí này. Năm 1973, Ioannis Sakkas - nhà khoa học người Hy Lạp - đã cho dựng 70 tấm gương phủ đồng chiếu vào một mô hình tàu chiến La Mã làm bằng gỗ dán ở cách đó 50m. Khi ánh sáng phản chiếu từ các tấm gương hội tụ vào con tàu, nó đã bốc cháy trong vài giây.