Kon Tum trăm năm sải cánh giữa đại ngàn

Khi thực dân Pháp xâm lược biến toàn bộ bán đảo Đông Dương thành thuộc địa (1883), với thủ đoạn “chia để trị”, chúng âm mưu cắt vùng đất này để nhập vào các đơn vị hành chính của nước Lào - lúc này cũng đã là thuộc địa của Pháp (1893 - 1902); đến ngày 9/2/1913 thực dân Pháp chính thức thành lập tỉnh Kon Tum.

Tại Kon Tum, thực dân Pháp đã thiết lập nhà tù đầy ải những tù chính trị cộng sản, với một chế độ giam giữ khắc nghiệt. Nhưng chính từ đây, ảnh hưởng từ những hạt giống cộng sản đầu tiên trong nhà tù, người dân Kon Tum đã thể hiện lòng yêu quê hương và ý chí tự chủ của mình bằng sự phản kháng trước các chính sách cai trị, khai thác tài nguyên của các thực dân.

Chính những người tù chính trị bị đầy ở “Nhà ngục Kon Tum” là những “hạt giống đỏ” cho phong trào cách mạng. Đỉnh cao những đóng góp cho sự nghiệp kháng chiến chống Pháp là những trận đánh trong Chiến dịch Xuân - Hè 1952, phối hợp với quân dân miền Tây Quảng Ngãi làm thất bại Chiến dịch Latérite là một chiến công lớn của quân dân Kon Tum. Đặc biệt, vào đông xuân 1953 - 1954, phối hợp với Chiến dịch Điện Biên Phủ, quân dân Kon Tum đã đánh bại cuộc hành quân Atlante của Pháp khi chúng muốn “xóa sổ” Liên khu 5... Chiến thắng ở Kon Tum và Tây Nguyên đã góp phần chia lửa cho Điện Biên Phủ toàn thắng (7/5/1954) và Hiệp định Giơnevơ được ký kết.

Tiếp nối truyền thống, trong kháng chiến chống Mỹ, nhiều chiến tích hào hùng như xuân hè 1965, cán bộ chiến sĩ ở Kon Tum đã giải phóng hoàn toàn quận lỵ Tu Mơ Rông, một phần quận lỵ Đắc Tô, phá hoàn toàn 100 ấp chiến lược, giải phóng nhân dân khỏi sự kìm kẹp của kẻ thù...; Tổ chức chống lại cuộc “Chiến tranh cục bộ” trên địa bàn tỉnh, nơi Mỹ lập căn cứ cho Sư đoàn Không vận số 1.

Năm 1967, các trận tập kích của lực lượng vũ trang giải phóng đã trực tiếp tấn công vào sào huyệt địch ở thị xã Kon Tum, Đắk Tô, Tân Cảnh mà đỉnh cao là chiến dịch diễn ra vào mùa đông năm đó giành thế chủ động hoàn toàn trên mặt trận Kon Tum, tạo thế để bước vào cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam. Xuân - hè 1972, các trận đánh quyết liệt một lần nữa lại diễn ra tại vùng Đăk Tô - Tân Cảnh... Khi Mỹ tiến hành “Việt Nam hóa chiến tranh”, quân và dân Kon Tum vừa chủ động đối phó, vừa tạo thế từng bước tiến công địch, mở rộng vùng giải phóng. Sau trận đánh xóa xổ căn cứ Đăk Pét (ngày 15/5/1974) và Măng Đen, Măng Bút (tháng 10/1974) vùng giải phóng Kon Tum đã nối liền với Quảng Ngãi... Ngày 16/3/1975, tỉnh Kon Tum hoàn toàn giải phóng.

Vững tin hướng đến tương lai

Không chỉ trung dũng, kiên cường trong kháng chiến giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, trong công cuộc đổi mới, Đảng bộ và nhân dân Kon Tum không ngừng phấn đấu và có những đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng cả nước trong thời đại đổi mới. Đặc biệt từ sau ngày tái lập tỉnh (năm 1991) dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ, tình hình chính trị của Kon Tum luôn ổn định, quốc phòng - an ninh được giữ vững và củng cố, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Hướng đến tương lai, Kon Tum xác định phải xây dựng tỉnh có nền kinh tế tăng trưởng cao và bền vững, cơ cấu kinh tế ngày càng hợp lý; thu hẹp dần khoảng cách về thu nhập bình quân đầu người của tỉnh so với vùng Tây Nguyên nói riêng và cả nước nói chung. Theo đó Kon Tum sẽ có hệ thống kết cấu hạ tầng từng bước đồng bộ và hiện đại. Đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân các dân tộc không ngừng được nâng cao; môi trường được giữ vững; quốc phòng - an ninh vững mạnh, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo...

Với lợi thế về đất lâm nghiệp lớn, Kon Tum cùng với các tỉnh trong khu vực Tam giác phát triển CLV (Campuchia - Lào - Việt Nam) đang dần hình thành vùng trọng điểm cao su của cả thế giới với diện tích có thể lên đến 1 triệu ha. Đây được xem là cây xóa đói, giảm nghèo bền vững cho người dân trong cả khu vực. Cùng đó là tiềm năng về khoáng sản, thủy điện, lâm sản là những lợi thế lớn của Kon Tum...

Ngoài ra Kon Tum được xem là một trong những tỉnh có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch quốc gia với nhiều di tích lịch sử như: Ngục Kon Tum, ngục Đăk Glei; những địa danh nổi tiếng như đồi Sạc Ly, Đăk Tô - Tân Cảnh, đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Nhiều công trình lịch sử, văn hóa, kiến trúc cổ như Nhà thờ gỗ, Tòa giám mục, chùa Bắc Ái; nhiều cảnh quang thiên nhiên đẹp với sông, hồ, thác, núi hùng vĩ, còn đạm vẻ hoang sơ; các khu bảo tồn thiên nhiên đầy giá trị như: Vườn quốc gia Chưmomray, Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh... Cùng với đó, Kon Tum cũng là nơi có nền văn hóa phong phú, đa dạng được kết tinh từ đời sống văn hóa tinh thần của 22 dân tộc đã tụ cư tại nơi đây hàng trăm năm...

Theo ông Nguyễn Văn Hùng - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết từ nay đến năm 2020, tỉnh Kon Tum xác định 5 trọng tâm: Thứ nhất, tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng, trong đó huy động nguồn lực đầu tư các công trình có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như: quốc lộ 14C, 24, đường Hồ Chí Minh (đoạn còn lại qua tỉnh), quốc lộ 40...; Tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng thành phố Kon Tum, trung tâm các huyện, xã trong tỉnh... Thứ hai, Kon Tum sẽ xây dựng và phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn và sản phẩm chủ lực của mình: cà phê, cao su, sắn; sâm Ngọc Linh, rau hoa xứ lạnh; sản phẩm cá nước ngọt (cá tầm, cá hồi), bột giấy và giấy, sản phẩm du lịch sinh thái Măng Đen... Thứ ba, tỉnh Kon Tum sẽ tiếp tục đầu tư phát triển ba vùng kinh tế động lực của tỉnh gồm: thành phố Kon Tum gắn với các khu công nghiệp Sao Mai, Hòa Bình và các khu đô thị mới; Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Bờ Y gắn với xây dựng phát triển thị trấn Plei Kần thành trung tâm liên kết kinh tế của Tam giác phát triển; trung tâm huyện Kon Plông phấn đấu trở thành một trong những trung tâm du lịch lớn của Khu vực miền Trung và Tây Nguyên (gắn với Măng Đen)... Thứ tư, tỉnh cũng đẩy mạnh nghiên cứu, triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống; thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, chăm lo phát triển giáo dục, chăm sóc sức khỏe, đời sống văn hóa, tinh thần cho nhân dân, nhất là đối tượng chính sách và hộ nghèo đảm bảo cuộc sống. Và cuối cùng, Kon Tum sẽ tiếp tục thực hiện tốt công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế, trong đó chú trọng quan hệ hợp tác toàn diện và hữu nghị đặc biệt với các tỉnh giáp biên (với Lào) và tăng cường đẩy mạnh, phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác có hiệu quả với Vương quốc Campuchia...

Trong thời gian tới, tỉnh Kon Tum xác định những lĩnh vực trọng điểm cho riêng mình. Thứ nhất đầu tư xây dựng, nâng cấp đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng, đây được xem là khâu đột phá quan trọng nhất. Kon Tum sẽ phát triển các ngành, sản phẩm có thế mạnh như chế biến nông, lâm sản; công nghiệp thủy điện; công nghiệp vật liệu xây dựng, khai khoáng; kinh tế cửa khẩu, du lịch và dịch vụ; tỉnh cũng sẽ chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi có lợi thế, gắn với chế biến tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, tỉnh Kon Tum sẽ tiếp tục đầu tư phát triển ba vùng kinh tế động lực của tỉnh gồm: thành phố Kon Tum gắn với các khu công nghiệp Sao Mai, Hòa Bình và các khu đô thị mới; Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Bờ Y gắn với xây dựng phát triển thị trấn Plei Kần; trung tâm huyện Kon Plông gắn với Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng Măng Đen.

Ngoài ra, Kon Tum cũng sẽ phát triển nhanh giáo dục, đào tạo, dạy nghề, mở rộng liên kết đào tạo nghề gắn với các doanh nghiệp, cơ sở có nhu cầu sử dụng, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn phát triển mới. Đẩy mạnh nghiên cứu, triển khai và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống...