Chuyện khó tin: Làng chài trên... núi ở Sa Thầy Kon Tum

Đến làng Đăk Wơk Yốp, chúng tôi thấy khắp làng chỗ nào cũng cá và lưới lấp lánh dưới nắng oi bức. Ngỡ dân làng xứ này chỉ kiếm vài con cá về cải thiện, ai ngờ anh cán bộ xã ở đây bảo: “Bán buôn hẳn đó, nghề phụ nhưng rồi thành thu nhập chính, mỗi ngày một người kiếm được vài trăm ngàn”.
Người khuyết tật cũng kiếm được tiền từ cá
Lân la hỏi chuyện A Nủi, mới hay hơn 10 kg cá sáng nay là anh đi gỡ lưới từ tờ mờ sáng. Gồng cánh tay đen chắc nịch cho chiếc ghe nhỏ vào đậu sát bờ, A Nủi chỉ cho khách xem những con cá chép, mè đầy sàn, nói: “Dạo này cá nhiều lắm!”, rồi chỉ về hướng hồ nước, hàng chục ghe đang đi vào thấp thoáng trong nắng sớm. Khi xe máy chở cá về đến nhà, tiếng còi xe tải của người mua cá đã inh ỏi trước sân, A Nủi không kịp uống nước đã tranh thủ mang cá ra bán, “chứ mọi người mang cá đến đông phải đợi lâu lắm”, A Nủi phân trần.
Theo chân A Nủi ra ngoài, chúng tôi thấy hàng chục người đã bày cá ra bán. Ông Đức, ở xã Kroong (TP.Kon Tum) bảo sáng nào cũng đến mua cá tận làng này, hôm thì vài tạ, có hôm thì hơn nửa tấn. Theo lời ông Đức, người "sát" cá nhất làng là A Oác, mỗi ngày kiếm 500.000 đồng, còn dân làng thì vài trăm ngàn đồng/ngày.
A Oác cho hay để đánh lưới, dân làng đi từ chiều hôm trước, đến khoảng 4 - 5 giờ hôm sau thì gỡ lưới rồi chèo thuyền về bán thẳng cho thương lái về tận làng mua cá. Buổi sáng hôm ấy, chúng tôi còn chứng kiến cả người khuyết tật cũng kiếm được tiền từ cá. Đó là A Thuyên (23 tuổi), tay trái bị tật, nhưng anh vác trên vai một lưới cá nặng trịch đến cân. Anh khoe dù tật nguyền nhưng vẫn cố gắng đánh bắt cá kiếm tiền, mỗi ngày được 250.000 - 400.000 đồng.
Chính quyền mua lưới cho dân

Ông Nguyễn Văn Niệm, Chủ tịch UBND xã Hơ Moong, cho biết từ nhiều năm nay, tận dụng nguồn nước lòng hồ thủy điện Plêi Krông, người dân trên địa bàn xã đã khai thác nguồn lợi thủy sản. Tuy nhiên, với người dân xã Đăk Wơk Yốp, việc đánh bắt cá chỉ mới diễn ra khoảng 2 năm trở lại đây. Những ngày đầu, chỉ có vài hộ đánh bắt cá, nhưng giờ thì 90% hộ dân ở đây đánh cá, nhà ít thì 2 - 3 tay lưới, còn nhiều 6 - 7 tay lưới. "Ban đầu, dân bán cá không được, cán bộ UBND xã đứng ra mua, sau bọn tôi đi mời người thu mua cá về mua trực tiếp, bà con đánh bắt nhiều hơn", ông Niệm nói.
Để giúp người dân đánh cá, UBND H.Sa Thầy hỗ trợ tiền mua lưới và hỗ trợ 2 triệu đồng/hộ. Từ đó, bà con góp thêm tiền đầu tư mua lưới để phát huy hiệu quả việc đánh cá. Như A Nủi đã bỏ ra 5 triệu đồng để mua 14 tay lưới đôi về đánh bắt. “Nhà có 3 người đi đánh cá, dự định sẽ mua thêm 6 tay lưới nữa”, A Nủi khoe. Ngoài ra, các thương lái ở đây cũng cho dân mượn tiền mua lưới để họ bán cá cho mình. Điển hình như ông A Thuy mượn tiền mua 14 tay lưới; nhà A Tan mượn tiền mua được 15 tay lưới để đánh bắt.
Theo ông Niệm, đến nay làng có 50 hộ, có trên 90% số hộ trong làng với chừng 150 người tham gia đánh cá được chính quyền đầu tư, hỗ trợ, giúp đỡ mua lưới, dụng cụ đánh bắt. “Ngoài trồng cà phê và các loại cây trồng khác thì nghề đánh cá của dân làng Đăk Wơk Yốp cho thu nhập cao hơn và ổn định, đời sống bà con ngày càng khấm khá hơn”, ông Niệm cho biết.

Bà Trần Thị Tuyết Sương, một người thu mua cá, cho biết đã đặt điểm mua cá ngay tại làng Đăk Wơk Yốp một năm nay. Không như những người khác, ở đây ai đem cá đến giờ nào bà thu mua giờ đấy, nhưng mọi người thường tập trung bán vào buổi sáng. Mỗi ngày bình quân bà Sương bỏ ra khoảng 4 - 5 triệu đồng tiền vốn mua cá của bà con. Theo bà Sương, mùa nào thức nấy, bà con ở đây đánh bắt cá quanh năm với cá thát lát, cá rô phi, mè, trắm cỏ... trong đó, cá thát lát giá từ 70.000 - 80.000 đồng/kg, cá rô phi 30.000 - 35.000 đồng/kg; cá chép được thu mua với giá 35.000 - 40.000 đồng/kg.