Israel và phép màu công nghệ sinh học

Những con số biết nói

Do thiếu tài nguyên thiên nhiên nên từ lâu, nhà nước Israel đã tập trung phát triển đất nước dựa vào chất xám. Hiện nay, Israel có khoảng 900 doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ sinh học chuyên nghiên cứu, sản xuất các liệu pháp chữa bệnh và thuốc men mới.
Mỗi năm, khoảng 60 công ty công nghệ sinh học mới được thành lập, cho dù nhiều công ty khác phải đóng cửa vì thất bại. Theo Bộ Công nghiệp Israel, 40% công ty công nghệ sinh học hoạt động mới được gần 5 năm đã thu được lợi nhuận. Từ nhiều năm qua, tất cả các trường đại học, các cơ quan nghiên cứu đều đứng ra thành lập các công ty chuyển giao công nghệ của riêng nhằm nâng cao giá trị kinh tế của các kết quả nghiên cứu của mình. Cho tới nay, Israel đứng đầu thế giới về số thiết bị y tế (máy điều hòa nhịp tim, thiết bị phẫu thuật…) được cấp bằng sáng chế tính trên đầu người và đứng thứ tư thế giới về các bằng sáng chế trong lĩnh vực công nghệ sinh học.

Hiện lĩnh vực nghiên cứu về liệu pháp tế bào gốc được đầu tư nhiều nhất ở Israel. Công ty Bioline Innovation, thành lập năm 2003 ở của Jerusalem là một ví dụ. Công ty này đang nghiên cứu nhằm phát hiện những phân tử hiệu quả nhất và có khả năng kháng chịu tốt nhất nhằm cung cấp cho thị trường dược phẩm thế giới trong tương lai.
Một ủy ban khoa học cấp cao, trong đó có Aaron Ciechanover, người đoạt giải Nobel về Hóa học năm 2004 giúp công ty đánh giá khả năng đưa ra thử nghiệm lâm sàng. Tổng cộng, hơn 900 phân tử đã được kiểm tra, 4 phân tử đã được đưa ra thử nghiệm lâm sàng.
Bí quyết làm nên thành công
Một trong những bí quyết làm nên thành công của Israel là tìm kiếm mọi ý tưởng có tiềm năng phát triển. Bệnh viện Hadassah ở Jerusalem là một điển hình. Bệnh viện này đã thành lập công ty chuyển giao công nghệ Hadassit, có nhiệm vụ tìm kiếm mọi ý tưởng có thể mang lại thành công của các ê-kíp trong bệnh viện và làm thủ tục xin cấp bằng sáng chế bảo vệ ý tưởng đó. Công ty Hadassit đặt mục tiêu tìm kiếm những cách điều trị thần kinh từ việc gây cấy tế bào gốc phôi người.

Một chìa khóa thành công khác là nhờ xóa bỏ ranh giới giữa nhà nước và tư nhân, nghiên cứu và công nghiệp, sinh học và các ngành khoa học khác. Viện Weizmann, một trong những viện nghiên cứu lớn nhất của Israel với hơn 250 nhóm nghiên cứu, là một ví dụ.
Các nhóm nghiên cứu khoa học đời sống luôn làm việc chặt chẽ với các nhà vật lý, hóa học và toán học. Sự kết hợp này là cần thiết và nhiều khi mang lại kết quả. Chuyên gia về bệnh ung thư Yoram Salomon kể 2 năm trước, trong khi vô tình nói chuyện với một nhà quang hóa học chuyên về chất diệp lục tố (chlorophylle) bên cạnh một chiếc máy pha cà phê, ông đã tưởng tượng ra cách điều trị bệnh ung thư tuyến tiền liệt dựa trên liệu pháp quang động học (photodynamic therapy) - cách chữa trị hiện đang được thử nghiệm lâm sàng ở 5 quốc gia.
Khác với nhiều quốc gia, các nhà khoa học ở Israel biết kết hợp rất chặt chẽ với các doanh nghiệp để cụ thể hóa và nâng cao giá trị kết quả nghiên cứu của mình. Nếu một nhà khoa học cảm thấy kết quả nghiên cứu của mình có hy vọng, dù họ đang làm việc trong một viện nghiên cứu nào đó, vẫn lập tức tìm đến một công ty chuyển giao công nghệ để xem xét trong điều kiện nào công trình của ông ta có thể được cấp bằng sáng chế, làm thế nào để bán được sáng chế của mình hoặc thậm chí là liệu có thể mở một công ty mới (start-up) từ phát kiến này hay không. Các công ty chuyển giao công nghệ đã tồn tại ở Israel từ khoảng 40 năm qua và hoạt động rất tích cực.
Nguồn tài chính cho nghiên cứu ở Israel cũng rất đa dạng. Ngoài khoản tiền lương mà các tổ chức, viện… trả cho các nhà khoa học, các nhóm nghiên cứu còn tự mình tìm kiếm các nguồn tài chính bổ sung từ các doanh nghiệp thông qua các hợp đồng nghiên cứu hoặc tiền phần trăm hoa hồng từ các bằng sáng chế. Các viện nghiên cứu khoa học ở Israel còn thu một phần quỹ từ các tổ chức hỗ trợ hoạt động trên toàn thế giới.
Cuối cùng, cũng cần phải kể đến khả năng chấp nhận rủi ro của các trung tâm nghiên cứu và các nhà khoa học Israel. Evogène, một công ty công nghệ sinh học nhỏ chuyên về thực phẩm biến đổi gien, thành lập năm 2002. Evogène cho rằng trong những năm tới, hạn hán sẽ trở thành vấn đề chính của thế giới nên đặt mục tiêu tạo ra các loại cây trồng biến đổi gien có năng suất cao, chi phí giảm, có khả năng chống khô hạn tốt. Hiện Evogène đã xác định được 50 gien có tiềm năng cải thiện khả năng chống khô hạn cho khoảng 30 loại cây trồng quan trọng… Công ty dự kiến sẽ thử nghiệm trên thực địa và nếu thành công, sẽ bán cho các công ty bán hạt giống lớn…
Đây là một kế hoạch đầy tham vọng nếu xét tầm vóc và tiềm lực của công ty nhưng lại là tiền đề của thành công. Vả lại, ở Israel, không ai sợ thất bại. Julien Meissonnier, người sáng lập Công ty Evogène cho biết ở Israel, nếu bạn chấp nhận rủi ro và thất bại, người ta sẽ nghĩ rằng sự thất bại này làm cho bạn mạnh hơn, bạn sẽ rút ra được bài học từ đó. Vì thế, thất bại không phải là một vết “nhơ” trong lý lịch, mà là một lợi thế. Không phải ngẫu nhiên mà khẩu hiệu thành công ở Israel là: “Họ đã làm điều đó vì họ không biết rằng điều đó là không thể!” .