Hương say núi rừng Kon Plong Kon Tum

Lên KonPlong vào những ngày cuối xuân đầu hè, bạn dễ dàng bắt gặp từng vạt rừng hoa sim nở tím ngát, trùng trùng điệp điệp đẹp như một bức tranh. Từ tháng 6 đến tháng 9 thì sim chín rộ, người đồng bào các làng lại cùng nhau mang gùi vào rừng hái sim, một kg tươi tại chỗ chỉ 10 nghìn đồng, nhưng mang về thành phố thì có giá 20-25 nghìn. Sim KonPlong không phải loại quả to, khi chín mọng màu tím sậm, vị ngọt đậm như sim ở các tỉnh phía Bắc, mà là loại quả nhỏ, chín ngả màu tím xanh thẫm, vị ngọt nhẹ hơi chát, rất thích hợp để làm rượu vang.

Cách đơn giản nhất là làm mật sim, cứ một lớp sim thì cho một lớp đường cát trắng bên trên. Đậy nắp kín, đem đi cất giữ vào chỗ mát khoảng 1 tháng thì đường thấm vào sẽ tiết ra nước màu tím sậm, đó chính là tinh túy mật sim. Mật sim mùi thơm hấp dẫn, vị ngọt đằm thắm pha lẫn một chút chua chát đặc trưng với nồng độ khoảng 11,5%. Mật sim pha loãng thêm chút đá vào là đồ uống rất được phụ nữ ưa thích bởi tốt cho hệ tiêu hóa, làm giảm vị tanh của hải sản, tăng thêm cảm giác ngon miệng, giúp hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Còn nam giới muốn thưởng thức trọn vẹn vị ngon thì có thể pha rượu trắng với mật sim theo tỷ lệ 1:5 sẽ tạo ra một loại rượu mới tuyệt hảo, thích hợp cho những ngày năm mới hoặc dịp tụ tập bạn bè, vừa vui vừa trị được nhiều bệnh, có uống nhiều một chút cũng không lo ngại gì.

Sim rừng

Nếu điều kiện không cho phép bạn tự tay chuẩn bị rượu vang sim thì bạn cũng có thể mua ngay loại rượu được chế biến sẵn, có ở rất nhiều cửa hàng ở thị trấn Măng Đen và thành phố Kon Tum. Trong dịp Tết đến, xuân về, thay vì dùng các loại vang nhập khẩu đắt tiền, bạn có thể dùng vang sim KonPlong, hương vị mới lạ, hấp dẫn. Nhiều người tìm đến vang sim KonPlong không chỉ vì say mê hương men mà còn vì những giá trị mà nó mang đến như bổ sung dưỡng chất, bổ máu, giúp khí huyết lưu thông, trị các bệnh nhức mỏi của người già.

Rượu sâm dây cũng là một đặc sản vô cùng nổi tiếng của xứ lạnh KonPlong. Sâm dây còn gọi là cây Đùi gà, Nằm cày cáy, O nha ròn, Cang ho,…là loại thân thảo, leo dây hoặc mọc bò, củ có vị ngọt hơi đắng. Sâm dây chỉ mọc ở những khu vực có độ cao hơn 1000m so với mực nước biển, khí hậu ôn hòa. Tư lâu sâm dây đã được sử dụng như một thành phần không thể thiếu trong nhiều thang thuốc bổ, thuốc chữa các bệnh ho, thiếu máu, suy nhược, trị cao huyết áp, tăng hồng cầu ,…Sâm dây tươi được dùng để nấu nước uống hàng ngày, có màu vàng, mùi thơm, uống vào có vị sâm, ngọt mát rất dễ uống. Có thể xem như một loại đồ uống hằng ngày bồi bổ cơ thể hoặc thậm chí là một loại “trà” lạ, độc đáo có giá trị cao. Cũng có thể dùng củ sâm dây tươi hầm cùng với gà ác, rùa,…bồi bổ cho người yếu, mới ốm dậy.

Củ sâm dây tươi - Ảnh: Hà Oanh

Củ sâm tươi chỉ để được khoảng 1 tuần, muốn bảo quản dùng lâu dài thì đem sâm phơi khô, đóng gói kín lại. Ngâm ượu sâm dây thì cứ 1 kg sâm khô ngâm với 10 lít rượu ngon trong vòng 6 tuần là uống được. Tốt nhất nên ngâm rượu trong thẩu thủy tinh hoặc chum sành thì rượu sẽ ngon nhất. Khi thấy rượu có màu vàng cánh gián đẹp mắt, mùi thơm nồng, chỉ còn vị ngọt nhẹ của sâm là dùng được. Uống thường xuyên mỗi ngày với liều lượng thích hợp trong bữa ăn sẽ tạo cảm giác ăn ngon miệng, ngủ ngon, người thoải mái, khỏe mạnh.

Cây cốt toái bổ được người dân địa phương thường gọi là y-bet, là một loại thảo dược phát triển ở vùng núi cao, được sử dụng trong đông y từ lâu. Thân cốt toái bổ phủ một lớp lông cứng dày màu nâu sậm, lá có mép răng cưa nhọn, lá dài và xẻ thành nhiều thùy tương tự như lá dương xỉ. Cốt toái bổ còn tươi rửa sạch giã nhỏ, bỏ một ít nước vào rồi nướng cho mềm, đắp lên các vết đau hay thận suy biểu hiện như đau lưng dưới, yếu chân, ù tai, điếc hoặc đau răng. Người Rơ mâm (một trong 6 dân tộc thiểu số tại Kon Tum) đã có bài thuốc nổi tiếng bằng cách dùng cốt toái bổ thái mỏng phơi khô hoặc sao qua lửa rồi tẩm rượu để chữa đau xương, đau lưng mỏi gối, khớp sưng đau, ngã chấn thương, bong gân, tụ máu, sai khớp, gãy xương, thận hư, chảy máu chân răng…

Nhận rõ tác dụng của loại thảo dược này, thời gian qua Bệnh viện đa khoa Kon Tum vẫn sử dụng cốt toái bổ để chữa chữa hành huyết, chỉ huyết, trừ phong, bổ thận và chữa bong gân, gãy xương, chân tay mỏi, tê liệt và trị các chứng thận thấp, đau xương. Hiện nay, cốt toái bổ đã được phơi khô đóng gói cẩn thận, đảm bảo chất lượng, bạn có thể mua tại thị trấn Măng Đen hoặc các tiệm thuốc bắc ở thành phố Kon Tum.

Kon Plong ngày càng hấp dẫn bạn bè khắp nơi bởi phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, khí hậu đặc chủng và vốn di sản văn hóa độc đáo của các dân tộc bản địa. Bước chân rời KonPlong xinh đẹp bạn đừng quên mang về làm quà cho người thân một ít táo mèo, măng nứa và bình rượu sim, rượu sâm dây, cối toái bổ, …những sản vật địa phương vừa thơm ngon vừa tốt cho sức khỏe./.