Thấp thoáng… Kon Tum

Kon Tum là một thị xã nhỏ thuộc một tỉnh bắc Tây Nguyên, nhưng vì nhỏ nên nó đẹp và vẫn giữ được những nét đẹp cổ kính của mình. Kể từ khi người Pháp đầu tiên đặt chân đến đất này đã hơn một trăm năm mươi năm (hai cha cố Combes và Fontain đến Kon Tum năm 1850 và năm 1913 thì tỉnh Kon Tum được chính thức thành lập). Cái tòa giám mục và nhà thờ gỗ rất đẹp giữa thị xã mà bất cứ ai đã đặt chân đến đều phải ghé thăm và là niềm tự hào của người Kon Tum cũng đều xấp xỉ trăm tuổi. Rất nhẹ nhõm và tĩnh lặng là cảm giác của tất cả mọi người khi đến thị xã này. Những ngôi nhà vườn đang mất dần đi nhường chỗ cho những khu phố hiện đại là điều không thể khác, nhưng may mắn, ta vẫn mát mắt với những miên mang màu xanh, với lô xô mái ngói rêu phong thấp thoáng sau tàn phưượng rủ. Là một trong những thị xã hiếm hoi mà làng đang còn xen kẽ trong phố. Những là Kon Rơ Bàng, là Plây Tơ Nha… chỉ cần quặt vào bất cứ một con đường nhỏ nào đó là ta đã hòa mình vào đời sống Ba Na với tất cả sự kỳ diệu bí ẩn và thanh thoát nhẹ nhõm. Trong một chạng vạng chiều vàng đẹp đến tê người ngày nào, tại một giọt nước ở làng Plây Tơ Nha, tôi chứng kiến đạo diễn Lê Đức Tiến và nhà văn Nguyên Ngọc cùng đoàn làm phim phát hiện ra cô Hơ Panh để chọn vào vai H’liêu cho phim “Đất nước đứng lên” khi cô đang… tắm. Những giọt nước, bến nước của làng hiện diện vào giữa văn minh đô thị khiến ta có cảm giác phố xá thân thương gần gũi. Kon Tum gần giống Sa Pa ở chỗ người dân tộc Ba Na tham gia vào đời sống thành thị khá nhiều. Sáng chủ nhật, các con chiên Ba Na súng sính bên con chiên người Kinh lũ lượt vào nhà thờ. Thổ cẩm áo ló xen với thướt tha áo dài… Ngay sau nhà thờ gỗ là một cô nhi viện do toàn các sơ người dân tộc Ba Na phụ trách, nhiều cháu mồ côi các dân tộc từ Ba Na đến Giẻ Triêng, Xê Đăng, Rơ Mâm, Gia Rai… đến Kinh đã trưởng thành từ đây, rất nhiều cháu được nuôi từ sơ sinh đỏ hỏn do mẹ chết khi sinh con, các sơ cứu cháu từ hủ tục mẹ chết chôn theo hài nhi. Cách đấy một đoạn là cơ sở dệt thổ cẩm của chị em phụ nữ người dân tộc, nhộn nhịp, đông vui và sặc sỡ.